Smart customization geldt als de succesformule voor OEM’ers in de machine- en apparatenbouw die moeten concurreren met low-cost machinebouwers. Zo kunnen zij met een flexibel ingericht ordercreatieproces een grote verscheidenheid aan producten op klantspecificatie in kleine series (of zelfs enkelstuks) bouwen. Hiermee bedienen zij de klantvraag met voorspelbare kwaliteit, korte doorlooptijd en lage kosten. Maar om dat te kunnen waarmaken moeten die OEM’ers uiteraard hun productaanbod op orde hebben.

Het proces voor het organiseren van smart customization bestaat uit diverse stappen, te weten de probleemdefinitie, het stellen van doelen, een portfolio-analyse, opstellen van de portfoliostrategie, de MFD-analyse en het opstellen van een productroadmap.

In dit artikel beschrijf ik de eerste twee stappen in het proces naar smart customization.

Vanuit productperspectief vormt modularisatie de basis voor smart customization: een productportfolio samenstellen uit slim ontworpen, modulair opgebouwde productfamilies. Het resultaat is een productplatform voor het eenvoudig samenstellen van orders uit standaardcomponenten en flexibele modules die vaak in meerdere varianten beschikbaar zijn (configure-to-order).

Hieronder de eerste belangrijke stappen beschreven.

Probleemdefinitie en doelstellingen

Smart customization begint met het structureren van productfamilies door het slim definiëren van de modules waarmee een familie wordt opgebouwd. De afbakening van de verschillende modules gebeurt op basis van klantbehoefte (marktverkenning en orderhistorie) en functie-analyse. Het ontwikkelen van die productfamilies vereist vervolgens een integrale aanpak, waarin het ontwerp van de machine, de organisatie van het (business)proces en de inrichting van de toeleverketen op elkaar worden afgestemd.

Om dit traject goed te structureren, wordt gestart met een oriëntatie- en definitiefase. Die moet resulteren in een heldere probleemdefinitie en breed gedragen doelstellingen. Want voordat smart customization tot antwoord kan worden bestempeld, moet helder worden wat het probleem is met betrekking tot het huidige productportfolio. Ligt dat in het interne proces of in de match met de klantvraag, is het vooral een kwestie van kosten en doorlooptijd of juist van kwaliteit?

Een integrale kijk op het ordercreatieproces moet resulteren in een scherpe probleemdefinitie. Op grond daarvan kunnen doelstellingen worden geformuleerd, bijvoorbeeld:

• Reductie doorlooptijd (9 tot 6 maanden);
• Reductie integrale kostprijs ( > 30%);
• Verbetering (technologische) performance;
• Terugdringing maatwerk.

Portfolioanalyse

Het eigen productaanbod in kaart brengen mag vreemd lijken (“dat is toch bekend?”), het is vaak wel degelijk zinvol en kan zelfs een eyeopener zijn. Want het levert (eindelijk) een helder overzicht op van de verschillende klantwensen en van de productuitvoeringen en de variatie die daarin is opgetreden als gevolg van die klantvraag. Een belangrijke benchmark is het aantal engineeringsuren per miljoen euro omzet. Een te hoge waarde kan duiden op wildgroei in de klantspecificiteit. Uitkomst van de exercitie is een productmap die een overzicht geeft van alle basisblokken en de diverse opties en varianten waaruit verschillende configuraties worden samengesteld.

Uit de productmap kunnen de designparameters worden gedestilleerd die verantwoordelijk zijn voor de productdiversiteit: welke user requirements zorgen voor de variatie in uitvoeringen? De kunst is om dat te beschrijven in termen van een aantal helder gedefinieerde functies die in het product samenkomen. Het denken in functies is namelijk cruciaal om de slag naar modularisatie te kunnen maken.

De productmap laat zien wat er allemaal mogelijk is geweest aan de aanbodzijde. Vervolgens komt de vraagzijde in beeld door het kwantificeren van de orderhistorie. Wat is er verkocht in de afgelopen jaren: welke uitvoeringen hadden de voorkeur van de klant, welke opties waren populair, welke varianten werden eigenlijk niet gevraagd? Daarbij is het zaak om naar de dynamiek te kijken en designparameters te volgen in de loop van de tijd. Waren er trends in de marktvraag die leidden tot een veranderende voorkeur voor bepaalde uitvoeringen? Ook dat kan nieuw licht werpen op het bestaande productportfolio.

Het is vooral interessant om te onderzoeken of het aanbod over de volle breedte aansluit op de marktvraag. Het is goed mogelijk dat het aanbod te breed is opgezet en in de praktijk de vraag zich beperkt tot een deel van de productrange. Dan is er effort in gestoken en misschien wel voorraad opgebouwd voor uitvoeringen die niet of nauwelijks worden gevraagd. Wellicht liggen er veel te veel specifieke uitvoeringen ‘op de plank’, terwijl juist met een beperkt aantal – slim gedefinieerde en flexibele – modules beter aan alle mogelijke klantwensen kan worden voldaan. Een forse reductie van de complexiteit en de beheerslast is dan mogelijk.

Na de probleemdefinitie, doelstellingen en portfolioanalyse volgt het opstellen van de portfoliostrategie, de MFD-analyse en het opstellen van een productroadmap. Deze vindt u in deel 2.

Wil je hier meer over lezen? Download dan onze whitepaper ‘Het creëren van een smart en flexibel productportfolio’!